بررسی بیوسیستماتیک گروه grumosae از جنس آلاله (ranunculus) در ایران

آلاله (ranunculus) با داشتن ?00 گونه در جهان بزرگ ترین جنس در خانواده آلاله (ranunculaceae) است که پراکنش وسیع و جهانی دارد. سازگاری های مورفولوژیکی گوناگون و استراتژی های تولید مثلی مختلف سبب شده است گونه های این جنس توانایی سکونت در زیستگاه های ارتفاعات و عرض های جغرافیایی بالاتر را داشته باشند. در فلور ایرانیکا 3? گونه از این جنس در گروه grumosae قرار می گیرند، این گونه ها به دلیل داشتن ریشه های غده ایِ ذخیره کننده مواد غذایی چند ساله بوده و قادرند در مناطق خشک در ارتفاعات پائین یا بالا ساکن شوند، لازم به ذکر است 21 گونه از گونه های این گروه در ایران وجود دارد. در این پژوهش برخی از این گونه ها از نظر ریخت شناسی، گرده شناسی، کاریولوژی و ریزریخت شناسی بررسی شده اند. در مطالعات ریخت شناسی مشخص شد که ویژگی های برگ، کاسبرگ، پولک نکتاری و میوه مهمترین صفات را برای جداسازی گونه ها فراهم می کنند. در مطالعات گرده شناسی دانه های گرده 13 گونه با میکروسکوپ نوری بررسی شدند و سطح گرده ? گونه از آن ها با استفاده از اسکنینگ میکروسکوپ الکترونی (sem) بررسی شد. در این گونه ها تیپ های مختلفی از دانه های گرده مشاهده شدند، به علاوه تیپ جدیدی از دانه گرده (تیپ thalictrum flavum) برای این جنس معرفی شد. در نهایت بر اساس ویژگی های دانه گرده برای گونه های این جنس کلید شناسایی ارائه شد. در مطالعه کروموزومی در r. elbursensis و r. macrorrhynchus رفتار کروموزوم ها بررسی شد و برخی ناهنجاری ها در تقسیم میوز، مانند تأخیر آنافازی، تشکیل پل آنافاری، تشکیل کروموزوم حلقه ای و تشکیل پنتاد مشاهده شدند. در مطالعات ریزریخت شناسی سطح میوه در 1? گونه بررسی شد و بر اساس ویژگی های میوه و برگ برای این گونه ها کلید شناسایی ارائه شد. در نهایت بررسی ریزریخت شناسی پولک نکتاری در 1? گونه، علاوه بر نوع نکتار خاص در r. asiaticus، چهار نوع نکتار را در این گونه ها مشخص کرد. در نهایت نتایج زیر از این پژوهش حاصل شد: 1- دو گونه مجزای r. macropodioides و r. papyrocarpus مترادف شناخته شده و تحت نام r. macropodioides معرفی شدند. 2- r. aucheri، r. elbursensis و r. pichleri، که قبلاً به عنوان 3 گونه مجزا شناخته شده بودند، یک کمپلکس گونه ای تشخیص داده شده و تحت نام r. aucheri معرفی شدند. البته تأیید این نتایج نیازمند بررسی های مولکولی و کروموزومی است و بدون انجام این بررسی ها نمی توان به قطعیت در مورد این نتایج نظر داد.